Son yıllarda kilo yönetimi için giderek daha yaygın şekilde kullanılan ilaçlardan biri olan Ozempic, yalnızca kilo kaybı değil, aynı zamanda kan şekeri kontrolü için de tercih ediliyor. Ancak uzmanlar, bu tür ilaçların bırakılmasının vücutta önemli biyolojik ve psikolojik değişimlere yol açabileceği konusunda uyarıyor.
Peki, Ozempic ve benzeri GLP-1 reseptör agonisti ilaçlar bırakıldığında vücutta neler olur?
Kilo Alımı Yaygın Görülüyor
2023 yılında yayımlanan bir çalışmaya göre, Ozempic gibi ilaçları bırakan kişilerin çoğu, tedavi süresince verdikleri kiloları geri alma eğiliminde. Bunun temel nedeni, bu ilaçların insülin duyarlılığını artırarak ve mide boşalmasını yavaşlatarak tokluk hissini uzatması. İlaç bırakıldığında bu mekanizmalar normale dönüyor ve kilo alımı kolaylaşıyor.
İştah Geri Dönüyor
İlaçlar iştahı bastırırken ve yeme isteğini azaltırken, bırakıldıklarında bu etki hızla ortadan kalkabiliyor. Pek çok kişi, ilacı bıraktıktan sonraki ilk iki hafta içinde iştah artışı yaşadığını bildiriyor. Bu da özellikle sağlıklı beslenme düzeni oluşturulmamış bireylerde hızlı kilo artışına neden olabiliyor.
Tat Algısı Değişebilir
GLP-1 reseptörleri sadece mide ve pankreasta değil, aynı zamanda beyindeki tat ve yeme davranışlarını düzenleyen bölgelerde de bulunur. Bu nedenle bazı kullanıcılar, ilacı bıraktıktan sonra tat alma duyularında değişiklik yaşadıklarını ve belirli yiyeceklere karşı isteklerinin yeniden oluştuğunu bildiriyor.
Ruh Hali Dalgalanmaları
GLP-1 ilaçlarının ruh sağlığı üzerindeki etkileri henüz tam olarak aydınlatılmış değil. Ancak bazı bireyler, kullanımları sırasında depresyon veya intihar düşüncelerinde artış olduğunu, bazıları ise bu belirtilerin ilaç bırakıldıktan sonra azaldığını ifade ediyor. Bu nedenle ilaç kullanımı sırasında ve bırakıldığında psikolojik belirtilere dikkat edilmesiöneriliyor.
Kan Şekeri Düzensizlikleri
GLP-1 agonistlerinden biri olan tirzepatide, insülin üretimini uyararak kan şekerini düzenler. Ancak ilaç bırakıldığında, özellikle tip 2 diyabet hastalarında kan şekeri düzeylerinde ani dalgalanmalar görülebilir. Bu da halsizlik, baş dönmesi veya hipoglisemi gibi belirtilerle kendini gösterebilir.
Sindirim Sistemi Yan Etkileri
Ozempic’in sık görülen yan etkileri arasında mide bulantısı, ishal ve karın rahatsızlığı yer alır. İlacın kesilmesiyle birlikte bu belirtiler azalsa da, bazı bireylerde geçici olarak devam edebilir. Bu süreç genellikle birkaç hafta içinde normale döner.
Ne Yapmalı?
Ozempic gibi ilaçları bırakmadan önce mutlaka bir sağlık profesyoneline danışmak, bireysel riskleri ve sürecin nasıl yönetileceğini anlamak açısından büyük önem taşır. Kilo yönetimi sürecinin sürdürülebilir olması için, ilaç desteğinin ötesinde sağlıklı beslenme, egzersiz ve psikolojik destek unsurlarının da devreye alınması gerekir.
Kaynak:
Blue Cross Blue Shield Association. (2023). GLP-1 Trends and Impacts. https://www.bcbs.com/sites/default/files/BHI_Issue_Brief_GLP1_Trends.pdf