Polikistik Over Sendromu (PCOS) tanısı nasıl konur ve karıştığı hastalıklar nelerdir?
PCOS ile benzerlik gösteren hastalıklar nelerdir?
PCOS, belirti ve bulguları ile diğer bazı hastalıklara benzerlik göstermektedir. Bu nedenle PCOS tanı kriterlerinden en önemlisi, diğer hastalıkların olmadığının gösterilmesidir. PCOS tanısı koymadan önce aşağıda bahsedilen hastalıkların olmadığı kanıtlanmalıdır.
- Tiroid hastalıkları: Tiroidin az yada fazla çalışması durumunda da menstrüel düzensizlikler görülebilir.
- Prolaktin hormonunda artış: Hiperprolaktinemi denilen bu durum, başlıca hipofiz bezinin aşırı çalışması durumunda ortaya çıkar ve bu hormondaki artış da menstrüel düzensizliklere, menstrüasyonun olmamasına ve tüylenme artışına yol açabilir.
- Kortizol fazlalığı: Cushing sendromu da denilen bu hastalık, kilo artışı, depresyon, tüylenme artışı, menstrüel düzensizliklere neden olabilir.
- 17OHProgesteron hormonunda artış: Geç başlangıçlı konjenital adrenal hiperplazi de denilen bu hormon artışı durumunda da vücutta androjen hormonlarda bir artış olur ve PCOS ile en çok karışan durumdur. Bu hastalıkta da erken başlangıçlı ve ciddi akne problemi görülebilir. Kısırlık veya doğurganlıkta azalma olabilir. Özellikle yüzde tüylenme artışı görülebilir. Menstrüel kanamalar gecikir veya hiç olmayabilir.
PCOS tanı kriterleri nelerdir?
Temel olarak üç tane tanı kriteri vardır:
- Aşırı androjen hormon varlığının belirti ve bulgularının olması veya kan testosteron düzeyinin yüksek olması
- Yumurtlama (ovulasyon) probleminin olduğunu gösteren düzensiz menstrüel siklüsler veya menstrüasyonun olmaması
- Bir veya her iki yumurtalıkta çok sayıda inci gibi dizilmiş kistlerin (foliküllerin) ultrason ile gösterilmesi.
PCOS tanısı nasıl konulur?
PCOS tanısını koydurabilecek tek bir test yoktur. Doktorunuz tarafından tıbbi hikayeniz, sağlık durumunuz ve menstrüel periyotlarınız sorgulanır. Boy, kilo, bel çevresi uzunluğu, cilt ve saç muayenenizi içeren fizik muayene yapıldıktan sonra laboratuvar inceleme yapılır. Gerekiyorsa yumurtalıklara yönelik ultrason görüntülemesi yapılır.
Genç kızlarda bu yaşlarda yumurtalıklarda çok sayıda folikül olması sıktır. Bu nedenle genç kızlarda ultrasona gerek olmayabilir. Ultrasonda çok sayıda kist olması tek başına tanı koydurmadığı gibi, kistlerin görülmemesi de PCOS olmadığını göstermez. Tüm bu inceleme neticesinde diğer hastalıkların olmadığı kanıtlanırsa ve yukarıdaki kriterlerden en az ikisi varsa PCOS tanısı konulur.
Kaynak:
Hoeger KM, Legro RS, Welt CK. Polycystic ovary syndrome (PCOS). J Clin Endocrinol Metab. 2014 Jan;99(1):35A-36A.